انواع زوال عقل: ۱۷ نوع رایج اختلال زوال عقل یا دمانس و علائم آنها

زوال عقل یا دمانس به اختلالاتی اشاره دارد که کار مغز را مختل می‌کند. افرادی که مبتلا به زوال عقل هستند، اغلب در استدلال کردن، تفکر و حل مشکل دشواری دارند. مشکلات غدد درون‌ریز، سندرم متابولیک، کمبودهای تغذیه‌ای و همچنین عفونت‌ها از دلایل اصلی بروز انواع زوال عقل هستند.

فهرستی از انواع زوال عقل – انواع شایع این اختلال و علائم آن

انواع مختلف زوال عقل برخی علائم مشترک دارند، اما هر نوع زوال عقل نیز علائم خاص خود را دارد. حالا خوب نوشتار حاضر را بخوانید و به فهرستی از انواع بیماری زوال عقل که باید بدانید، نگاهی داشته باشید. در این‌جا برخی از انواع مختلف زوال عقل و علائم آن‌ها را می‌بینید:

۱. بیماری آلزایمر

این بیماری یکی از انواع رایج زوال عقل است که باید در این مقاله معرفی کنیم. در واقع آلزایمر شایع‌ترین انواع زوال عقل است. این اختلال حدود 60-80٪ موارد مبتلا را تشکیل می‌دهد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این بیماری، شکل‌گیری توده‌های تئو و پلاک آمیلوئید در مغز است. اعتقاد بر این است که تغییرات مغزی علت بروز بیماری آلزایمر است. بعضی از علائم این بیماری عبارتند از دشواری در به یاد آوردن نام‌ها، حوادث و مکالماتی که فرد اخیرا شنیده‌است. در میان علائم اولیه‌ی بیماری آلزایمر، آشفتگی و افسردگی نیز مشاهده می‌شوند. بعضی علائم که بعدها پدیدار می‌شوند عبارتند از: ضعف در قضاوت، اختلال در ارتباطات، سردرگمی، افسردگی، عدم تمرکز، مشکل در صحبت کردن، راه رفتن و بلع و تغییر رفتار.

درمان‌های زیادی وجود دارد که می‌توانند به طور موقت روحیه‌ی بیماران مبتلا به آلزایمر را بهبود ببخشد، اما روشی برای درمان، متوقف کردن یا به تاخیر انداختن پیشرفت آلزایمر که تاثیر آن اثبات شده باشد، وجود ندارد.

بیماری آلزایمر شايع‌ترين نوع دمانس است و ۳/۲ از موارد دمانس را در بر می‌گیرد.

۲. زوال عقل عروقی یا وسکولار

زوال عقل عروقی که به عنوان دمانس پس از سکته‌ی مغزی نیز شناخته شده، کم‌تر از بیماری آلزایمر شیوع دارد به این ترتیب که 10٪ موارد ابتلا به این اختلال را تشکیل می‌دهد. برخی از علائم زوال عقل عروقی عبارتند از قضاوت نامناسب، از دست دادن انگیزه، سکته‌ی مغزی یا خونریزی در مغز. تعداد، محل و اندازه‌ی آسیب‌های مغزی تعیین خواهد کرد که عملکرد فیزیکی و تفکر بیمار تا چه حد تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

زوال عقل عروقی را نمی‌توان درمان کرد، اما  جلوگیری از بروز آسیب‌های مغزی بیش‌تر ناشی از این بیماری قابل انجام است. درمان‌های متعدد و داروهای زیادی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای مدیریت علائم این بیماری استفاده کنید.

۳. زوال عقل با اجسام لویی

بیماران مبتلا به دمانس با اجسام لویی دشواری در تفکر و کاهش حافظه دارند،‌ علامتی که در بیماری آلزایمر نیز دیده می‌شود. با این حال، این نوع دمانس نشانه‌های دیگری هم دارد از قبیل توهم بصری، اختلالات خواب، عدم تعادل در راه رفتن، کندی و سایر ویژگی‌های حرکتی پارکینسونی است.

تغییرات مغز در این نوع دمانس به تنهایی می‌توانند موجب دمانس شوند، یا می‌توانند به عنوان تغییرات مغزی آلزایمر و / یا زوال عقل عروقی رخ بدهند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، گفته می‌شود که بیمار از “زوال عقل مختلط ” رنج می‌برد.

هیچ درمانی برای دمانس با اجسام لویی وجود ندارد. با این حال، روش‌هایی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش علائم استفاده می‌شوند. داروهای مورد استفاده برای کنترل علائم زوال عقل با اجسام لویی می‌توانند باعث بدتر شدن عملکرد حرکتی شود. در واقع، این نیز یکی از شایع‌ترین انواع زوال عقل بود که باید در این مقاله معرفی می‌کردیم تا با علائم و نشانه‌های آن آشنا شوید و بدانید که مشکل خودتان مربوط به کدام نوع است؛ به این ترتیب، می‌توانید مناسب‌ترین و موثرترین درمان را بیابید و بهترین نتایج را طی یک دوره‌ی زمانی کوتاه به دست بیاورید.

۴. بیماری کروتزفلد جاکوب

کروتزفلد جاکوب شایع‌ترین اختلال در میان اختلالات مغزی کشنده است. این بیماری در گاوها اتفاق می‌افتد و تحت شرایط خاصی به آدم‌ها نیز منتقل می‌شود. کروتزفلد جاکوب بر حافظه و هماهنگی اثر می‌گذارد و باعث بروز تغییراتی در رفتار می‌شود. علائم این بیماری عبارتند از اختلالات گفتاری، از دست دادن حافظه، سردرگمی، پرش عضلانی و سفتی عضلات. گاهی اوقات، توهم و تاری دید نیز با این اختلال تجربه می‌شود. برای این نوع دمانس درمانی وجود ندارد.

۵. بیماری هانتینگتون

این بیماری نوعی اختلال پیشرفته‌ی مغزی است که توسط یک ژن معیوب ایجاد می‌شود. نقص ژن ممکن است باعث بروز اختلالات در یک پروتئین مغز شود و همین منجر به بدتر شدن علائم می‌شود. این بیماری در افراد بالای 30 سال و 50 ساله‌ها رخ می‌دهد.

بیماری هانتینگتون یک زوال پیشرونده‌ی ارثی است و ممکن است بر رفتار، شناخت و حرکات بیمار تاثیر بگذارد. علائم شایع زوال عقل ناشی از بیماری هانتینگتون عبارتند از اختلال در قضاوت، مشکلات حافظه، نوسانات خلقی، مشکلات گفتاری، ادرار مکرر و افسردگی. توهم نیز ممکن است رخ بدهد. علاوه بر این، افراد مبتلا به بیماری هانتینگتون ممکن است حرکات غیر قابل کنترل و دشواری در سرپا ایستادن را تجربه کنند.

هیچ درمانی برای جلوگیری از پیشرفت این بیماری وجود ندارد، اما می‌توانید داروها را برای کنترل اختلالات حرکتی و علائم روانی مصرف کنید.

۶. زوال عقل  مختلط

در زوال عقل مختلط، اختلالات با بیش از یک علت زوال عقل مرتبط هستند مانند آلزایمر و زوال عقل عروقی، که به طور همزمان در مغز رخ می‌دهند. برخی مطالعات نشان می‌دهند که زوال عقل مختلط شایع‌تر از گذشته است.

این اختلال به طور مختصر یکی از انواع شایع زوال عقل است، بنابراین نباید از شناخت آن غافل شوید و در صورتی که یکی از عزیزانت علائم آن را نشان می‌دهند،‌ در اسرع وقت او را نزد یک فرد حرفه‌ای ببرید.

۷. زوال عقل پیشانی گیجگاهی

برخی از نشانه‌های شایع این اختلال عبارتند از تغییر در رفتار و شخصیت و مشکل در زبان. این اختلال سلول‌های عصبی در مناطق جانبی و قدامی مغز تحت تاثیر قرار می‌گیرند. افراد مبتلا به زوال عقل پیشانی گیجگاهی علائم را در سن 60 سالگی توسعه می‌دهند و کم‌تر از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر زنده می‌مانند.

برخی از علائم اصلی دمانس پیشانی گیجگاهی، کاهش خویشتنداری است که اغلب منجر به رفتار نامناسب، کاهش همدلی، بی‌تفاوتی، از دست دادن انگیزه، اضطراب، افسردگی، تکرار رفتارهای اجباری می‌شود. این نوع دمانس نمی‌تواند درمان شود، اما بیماران می‌توانند از برخی داروها برای درمان نشانه‌های آزاردهنده‌ی آن استفاده کنند.

۸. هیدروسفالی فشار طبیعی

بعضی از علائم اصلی این نوع زوال عقل عبارتند از دشواری در راه رفتن، ناتوانی در کنترل تعادل و ادرار و از دست دادن حافظه. علاوه بر این‌ها اختلالاتی که توانایی گفتاری و حل مشکل را تحت تاثیر قرار می‌دهند،‌ توسط  فرد بیمار تجربه می‌شوند. این اختلال ناشی از تشکیل مایع در مغز است. تخلیه‌ی نامناسب مایع موجب فشار بیش‌تر روی مغز می‌شود و در توانایی مغز به طور معمول تاثیر می‌گذارد.

آیا دوست دارید با دیگر انواع شایع دمانس و علائم آن‌ها آشنا شوید؟ ادامه‌ی این مقاله را بخوانید تا در رابطه با دیگر انواع زوال عقل نیز اطلاعات کسب کنید!

۹. بیماری پارکینسون

هنگامی که بیماری پارکینسون رخ می‌دهد، یک زوال عقل پیشرونده کم‌کم پدیدار می‌شود که شبیه آلزایمر یا زوال عقل با اجسام لوئی است. مشکلات حرکتی از جمله علائم شایع این بیماری است. اگر این نوع زوال عقل توسعه بیابد، علائم مشابه زوال عقل با اجسام لویی تجربه خواهد شد.

بیماری زوال عقل و بیماری پارکینسون ممکن است بر قضاوت اجتماعی، زبان، حافظه یا استدلال تأثیر بگذارد. بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون دچار دمانس می‌شوند اما زمان شروع علائم پارکینسون تا شروع علائم زوال عقل از فردی به فرد متفاوت است. برخی از عوامل خطر ابتلا به بیماری پارکینسون عبارتند از: نشانه‌های حرکتی و پس از آن‌ها اختلال شناختی و همچنین اختلال رفتاری خواب REM که کابوس‌های مکرر و همچنین توهم بصری را توصیف می‌کند.

۱۰. سندروم ورنیکه-کورساکوف

یکی دیگر از انواع شایع زوال عقل که می‌خواهیم در این مقاله معرفی کنیم، سندروم ورنیکه – کوراکوف است. در این قسمت می‌توانید با علائم این نوع زوال عقل نیز آشنا شوید.

سندروم ورنیکه – کوراکوف یک اختلال حافظه‌ی مزمن است که در اثر کمبود ویتامین B۱ رخ می‌دهد. این ویتامین به سلول‌های مغز کمک می‌کند تا انرژی را از قند تولید کنند. هنگامی که سطح تیامین کم می‌شود، سلول‌های مغزی قادر به تولید انرژی کافی برای عملکرد درست نخواهند بود. شایع‌ترین علت این اختلال مصرف الکل است. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، ممکن است مشکلات شدید حافظه را تجربه کنند، در حالی که ممکن است دیگر مهارت‌های اجتماعی و تفکر هیچ تاثیری نپذیرند.

۱۱. فلج فوق هسته‌ای پیش‌رونده

این نوع زوال عقل یک اختلال شایع مغزی است که ممکن است به بالای ساقه‌ی مغز آسیب برساند. این منطقه در بیماری پارکینسون نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و ممکن است مشکلات حرکتی را توضیح دهد. حرکات چشم به طور خاص تحت تاثیر قرار می‌گیرند، و این مشکل منجر به محدودیت تحرک چشم می‌شود. بعضی از علائم اولیه‌ی دیگر که در این نوع از دمانس مشاهده می‌شود عبارتند از: از دست دادن تعادل، خشکی کلی بدن، زمین خوردن غیر قابل توضیح، بی‌توجهی و افسردگی. بیمارانی که از این نوع زوال عقل رنج می‌برند، ممکن است ناگهان گریه کنند یا بخندند. هنگامی که این اختلال در حال پیشرفت است، افراد دچار تاری دید و از دست دادن حالات صورت می‌شوند. علاوه بر این، بیماران ممکن است تلفظ نادرست در هنگام صحبت کردن و مشکل در بلع مایعات یا غذاهای جامد را تجربه کنند.

این نوع زوال عقل به طور فزاینده‌ای بدتر می‌شود، اما بیماران می‌توانند 10 سال یا بیش‌تر بعد از شروع علائم شایع این اختلال زندگی کنند. دکسترومتورفان، یک عنصر که در داروهای سرفه یافت می‌شود برای درمان علائم ناخویشتن داری پیشنهاد شده‌است.

۱۲. اختلال شناختی خفیف

زوال عقل می‌تواند ناشی از بیماری‌ها، ناخوشی‌ها و سایر اختلالات قابل درمان باشد. فرد مبتلا به اختلال شناختی خفیف، از دست دادن حافظه و اختلال در گفتار و قضاوت را تجربه خواهد کرد. این اختلالات بر فعالیت‌های طبیعی زندگی روزمره‌ی بیماران تاثیر نمی‌گذارد. آن‌ها همچنین ممکن است تغییرات رفتاری شامل اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، و همچنین بی‌توجهی عاطفی را تجربه کنند.

این اختلال نیز در میان انواع شایع دمانس یکی از مهم‌ترین موارد است که بیمارانی که احتمال می‌رود به دمانس مبتلا شده باشند نباید دست کم بگیرند، بلکه باید آزمایشات و تست‌های لازم را بدهند تا معلوم شود که مشکل‌شان ناشی از کدام نوع دمانس است.

۱۳. اینفارکت‌های متعدد مغزی

این نوع زوال عقل هنگامی رخ می‌دهد که فرد سکته‌های کوچک مغزی را تجربه کرده‌است. سکته‌ی مغزی ممکن است به سلول‌های مغز آسیب برساند. مثلا این‌که یک طرف بدن ممکن است تا حدی تحت تاثیر قرار بگیرد، بیماران ممکن است در صحبت کردن و سایر عملکردها، بسته به منطقه‌ای از مغز که تحت تاثیر قرار دارد، دچار مشکل بشوند. پزشکان آن‌ها را علائم “محلی” می‌نامند، چرا که این علائم با نشانه‌های “کلی” که در بیماری آلزایمر دیده می‌شوند، متفاوت هستند. علائم بیماری آلزایمر احتمالا بر روی برخی از عملکردها و همچنین هر دو طرف بدن تاثیر می‌گذارند. هنگامی که سکته‌ی مغزی در هر دو طرف مغز رخ می‌دهد، این نوع دمانس محتمل‌تر است در مقایسه با زمانی که سکته‌ی مغزی فقط در یک طرف مغز رخ می‌دهد. گاهی اوقات سکته‌ی مغزی می‌تواند به مغز آسیب برساند و در نهایت منجر به زوال عقل شود.

افراد مبتلا به اینفارکت‌های متعدد مغزی در برقراری ارتباط و تمرکز مشکل خواهند داشت. آن‌ها ممکن است مشکلات حافظه را تجربه کنند؛ با این حال، ممکن است این اولین علامت این نوع دمانس نباشد. افسردگی نیز یک نشانه‌ی شایع در بیماران مبتلا به این نوع دمانس است.

اگر دوست دارید با سایر انواع زوال عقل آشنا شوید، نباید خواندن این مقاله را در این قسمت پایان بدهید، بلکه با ادامه‌ی مطلب نیز همراه ما باشید.

۱۴. زوال عقل عروقی زیرقشری

این نوع اختلال به عنوان یک نوع نادر از دمانس شناخته شده‌است که آسیب‌های میکروسکوپی به عصب‌ها و همچنین رگ‌های خونی کوچک را شامل می‌شود. علائم این نوع دمانس عبارتند از اختلال در حافظه‌ی کوتاه مدت، خلق و خوی، سازمان‌دهی، توجه، تصمیم‌گیری و رفتار مناسب. یکی از علائم رایج این بیماری، کندی روانی – حرکتی است. بعضی از نشانه‌های دیگر این اختلال عبارتند از بی‌اختیاری در کنترل ادرار، دشواری در راه رفتن، آرامش، کندی، عدم تغییر حالات چهره و مشکلات گفتاری. این علائم بعد از 60 سالگی شروع می‌شوند و به صورت مرحله به مرحله توسعه می‌یابد. بیماران مبتلا به بیماری زوال عقل عروقی زیرقشری اغلب سابقه‌ی سکته‌ی مغزی و فشار خون بالا دارند یا بیماری عروق خونی بزرگ را در دریچه‌های قلب و گردن تجربه می‌کنند. درمان این نوع از دمانس در واقع جلوگیری از سکته‌ی مغزی و کنترل فشار خون است.

این مورد هم یکی دیگر از انواع رایج زوال عقل است، که باید بدانید و در صورت تجربه‌ی علائم آن به پزشک مراجعه کنید و درمان‌ و داروی مناسب را دریافت کنید.

۱۵. زوال عقل  مرتبط با الکل

نوع دیگری از بیماری‌های دمانس که باید در این مقاله معرفی کنیم، دمانس مرتبط با الکل است که بسیاری از مردم در جهان از آن رنج می‌برند.

مصرف الکل بیش از حد، به خصوص اگر همراه با یک رژیم غذایی بدون ویتامین B۱ باشد، باعث بروز آسیب مغزی می‌شود. پزشکان ترجیح می‌دهند این اختلال را “اختلال مغزی مرتبط با الکل” یا “آسیب مغزی مرتبط با الکل” بنامند چرا که سوء مصرف الکل ممکن است منجر به بروز اختلال در بسیاری از عملکردهای مختلف مغز شود.

از بروز این نوع زوال عقل می‌توان پیشگیری کرد. کارشناسان معتقدند مشکلات سلامتی مرتبط با الکل در افرادی که بیش از 2 لیوان نوشیدنی الکلی در روز مصرف می‌کنند، افزایش می‌یابد.

۱۶. زوال عقل مرتبط با ایدز

اختلال دیگری که در فهرست انواع شایع بیماری دمانس قرار می‌گیرد، دمانس مرتبط با ایدز است.

این یکی عارضه‌ای است که روی برخی از افراد مبتلا به HIV و ایدز، نوعی سندرم نقص ایمنی، رخ می‌دهد. علائم این نوع زوال عقل عبارتند از مشکلات شدید حرکتی، شناختی و رفتاری که بر عملکرد روزمره‌ی بیمار تاثیر می‌گذارد و کیفیت زندگی او را پایین می‌آورد. این علائم در مراحل اولیه چندان شایع نیست، اما ممکن است در هنگام توسعه‌ی بیماری HIV / AIDS پیشرفت کند. علاوه بر این، این نوع زوال عقل نوعی اختلال شناختی – عصبی مرتبط با HIV است. اشکال خفیف‌تر بر مهارت‌های تفکری فرد تاثیر می‌گذارد.

۱۷. زوال عقل شروع زودرس

این مورد آخرین نوع دمانس است که دوست داریم در این مقاله به شما معرفی کنیم. دمانس شروع زودرس شیوع زیادی دارد. با دانستن علائم آن می‌توانید به موقع به پزشک مراجعه کنید و سپس راه‌های جلوگیری از نشانه‌های این نوع زوال عقل پیدا کنید.

زوال عقل شروع زودرس هر نوع زوال عقلی را در افراد قبل از 65 سال توصیف می‌کند. این نوع دمانس کم‌تر از مواردی که پس از 65 سالگی اتفاق می‌افتد، شیوع دارد. تشخیص زوال عقل شروع زودرس می‌تواند دشوار باشد. افراد مبتلا به این نوع زوال عقل ممکن است سابقه‌ی خانوادگی زوال عقل داشته باشند. برخی از انواع خاص زوال عقل که ممکن است در افراد جوان‌تر یافت شود عبارتند از زوال عقل پیشانی گیجگاهی و بیماری آلزایمر.

اختلالات زیاد دیگری وجود دارند که می‌توانند منجر به دمانس شوند. بنابراین، برای بیماران تشخیص زودرس جهت پیدا کردن درمان مناسب، اهمیت بسیار زیادی دارد. پزشک باید علائمی را که فرد تجربه می‌کند، بسامد این علائم، مدت زمان و میزان پیشرفت آن‌ها را بداند. تشخیص دمانس نیاز به مرور سابقه‌ی سلامتی فرد، تاریخچه‌ی دارو و سابقه‌ی خانوادگی دارد. این فرایند همچنین شامل ارزیابی افسردگی، تغذیه و سوء مصرف مواد و سایر اختلالاتی است که ممکن است باعث از دست رفتن حافظه شوند. برخی از این اختلالات عبارتند ازا کمبود ویتامین، کم‌خونی، بیماری کلیوی یا کبدی، دیابت، عفونت، بیماری تیروئید، مشکلات قلبی عروقی و ریه. افرادی که دچار زوال عقل هستند، باید آزمایش خون و معاینات فیزیکی را انجام دهند تا مشخص شود که کدام نوع دمانس آن‌ها را مبتلا کرده‌است.

نتیجه‌گیری

نوشتار حاضر فهرستی از 17 نوع شایع زوال عقل بود که هر کسی که تمایل دارد بداند از چه نوع زوال عقلی رنج می‌برد، باید بداند و به یاد داشته باشد. در حقیقت، این اختلالات دمانس که در این مقاله ذکر شد، در بسیاری از افراد در گوشه و کنار جهان دیده شده‌است، بنابراین اگر علائمی مانند مواردی که در این مقاله ذکر شد تجربه می‌کنید و مشکوک به دمانس هستید، لازم است آزمایشات مربوطه را انجام بدهید تا بیماری شما به درستی تشخیص داده شود.

منبع: allremedies