بیماریهای کیسه صفرا و رژیم غذایی مناسب
کیسه صفرا عضوی از بدن است که تا وقتی کارش را درست انجام می دهد، کسی متوجه حضور آن نمی شود و به آن اهمیت نمی دهد. خیلی وقت ها همین کم توجهی ها به کیسه صفرا و خواسته های اوست که با دردهای شدید، ناراحتی خود را اظهار می کند. آن وقت است که دیگر زندگی فرد مختل شده و تمام حواسش به همین کیسه صفرا جمع می شود.
کیسه صفرا در بدن انسان وظیفه انباشتن و تغلیظ صفرا را بعهده دارد تا به هضم چربی کمک نماید. وقتی که چربی وارد اثنی عشر می شود باعث تحریک و ترشح هورمون Cholecystokinin توسط مخاط روده می شود.
هورمون مذکور از راه خون وارد کیسه صفرا شده و باعث انقباض آن می شود که در نتیجه صفرای غلیظ شده وارد مجرای کلدوک و بعد به روده کوچک وارد می شود که وجود آن برای امولسیفیکساسیون (ذره – ذره شدن) ( Emulsification ) چربی های مورد نیاز است.
قطع شدن جریان صفرا که بیماریهای کیسه صفرا به وجود می آید می تواند باعث اختلال هضم چربی ها شود.
کیسه صفرای ملتهب توسط باکتری های عفونی مورد حمله قرار بگیرد و عفونی شود
از جمله عواملی که باعث بروز این مشکلات در کیسه صفرا می شوند:
1- سنگ صفرا
این وضعیت به شرایطی اطلاق می شود که سنگ های کوچک و یا گاهی یک سنگ بزرگ در داخل کیسه صفرا ایجاد شود. در برخی موارد سنگ صفرا منجر به دردی شدید در فرد می شود، اما حدود 90 درصد مبتلایان به سنگ صفراوی هیچ گونه علامتی ندارند.
در برخی موارد، سنگ صفراوی برای بیش از 10 سال با فرد می ماند و هیچ علامتی ایجاد نمی کند.
2- کولیک صفراوی
کولیک صفراوی به شرایط جدی تری اطلاق می شود که سنگ صفرا در مجرای صفراوی ایجاد یک انسداد می کند. در این حالت کیسه صفرا برای از میان برداشتن این انسداد شدیدا منقبض می شود و فرد احساس دردی شدید خواهد داشت. این انقباضات شدید و دردهای همراه با کولیک صفراوی معمولا یک تا دو ساعت طول می کشد. اما از آنجایی که حمله ای و برگشت پذیر هستند تا زمانی که فرد به فکر درمان بیفتد، همچنان با فرد می مانند.
3- التهاب کیسه صفرا
التهاب کیسه صفرا می تواند در اثر وجود سنگ های صفراوی، مصرف الکل، عفونت ها و حتی تومور هایی که باعث ترشح بیش از حد صفرا می شوند ایجاد شود. اما باز هم شایع ترین علت ایجاد آن سنگ های صفراوی خواهد بود. التهاب کیسه صفرا می تواند دوره ی چند هفته ای داشته باشد. تب در این بیماری شایع نیست.
در 20 درصد از موارد ممکن است، کیسه صفرای ملتهب توسط باکتری های عفونی مورد حمله قرار بگیرد و عفونی شود. گاهی نیز پیش می آید که کیسه صفرا پاره شود که در این شرایط فورا توسط عمل جراحی خارج می شود. فراموش نکنید حملات مکرر درد در این بیماری مراجعه به پزشک را ضروری خواهد کرد، مخصوصا زمانی که این دردها با تب نیز همراه باشد.
سنگ صفراوی برای بیش از 10 سال با فرد می ماند و هیچ علامتی ایجاد نمی کند
شایع ترین علائم و نشانه های بیماری های کیسه صفرا :
– درد شدید در ناحیه شکم
– دردی که به شانه راست می زند و گاهی کمر را نیز درگیر می کند.
– دردی که بعد از خوردن غذا تشدید می شود، مخصوصا اگر غذایی چرب مصرف شده باشد.
– دردی که تیز و کرامپی است.
– دردی که با یک نفس عمیق تشدید می شود.
– درد در ناحیه قفسه سینه
– سوزش سر دل، سوء هاضمه و احساس زیاد شدن گاز معده
– احساس پری در شکم
– تهوع، استفراغ و تب
– لرز
– احساس درد با لمس شکم، مخصوصا در قسمت راست فوقانی شکم
– زردی (پوست و چشم ها)
– تغییر رنگ غیر طبیعی مدفوع (مخصوصا به رنگ روشن تر و خاکستری)
برخی از مشکلات کیسه صفرا مانند سنگ های صفراوی ریز که مجرای صفراوی را مسدود نمی کنند، معمولا هیچ علامت و ناراحتی را ایجاد نمی کنند.
این نوع سنگ ها معمولا هنگام عکسبرداری با اشعه ایکس برای یک بیماری دیگر و یا انجام عمل جراحی در ناحیه شکم و به طور اتفاقی تشخیص داده می شوند.
غذاهایی مناسب برا کیسه صفرا :
شیر کم چربی- قهوه و چای و آب میوه و نان – Cereals ، Cornflakes ( برشتوک ) پنیر کم چرب – تخم مرغ هفته ای سه عدد چربی های گیاهی و انواع میوه جاتی که بیمار بتواند آنها را تحمل کند.
گوشت ها اعم از گوسفند و مرغ و یا بمقدار کم ماهی، سرخ شده نباشد و به صورت آب پز یا کباب و یا بریان شده می توان مورد استفاده قرار داد.
سوپ های صاف شده و ادویه جات از قبیل نمک، فلفل، ادویه به حد اعتدال شیرینی جات همه رقم از قبیل مربا- ژله- مارمالات و شکر آزاد است.
سبزیجات از قبیل هویج – سیب زمینی – کلم و غیره همه نوع در صورت تحمل موقعی که بدون اضافه کردن کره و یا خامه آب پز شده باشند.
میوه جات همه نوع در صورت تحمل بیمار می تواند مصرف شود.
کیسه صفرا در بدن انسان وظیفه انباشتن و تغلیظ صفرا را بعهده دارد
مواد غذایی مضر کیسه صفرا :
لبنیات پرچرب: اگر چه بدن ما نیازمند ویتامین دی، کلسیم و پروتئین های موجود در لبنیات است اما محصولات پرچرب و مصرف آنها در سطح بالا به علت وجود چربی های اشباع، ممکن است باعث تشکیل سنگ های صفراوی شوند.
نوشیدنی های گازدار: یک عامل خطر مهم برای ایجاد سنگ های صفراوی هستند؛ بخصوص در افرادی که اضافه وزن دارند. نوشیدنی های گازدار حاوی شکر و کالری اضافه هستند و مطالعات نشان داده خطر ابتلا به سرطان در کیسه صفرا، مجاری صفراوی و اطراف کبد را افزایش می دهند.
غذاهای تصفیه شده: هر محصول تولید شده از آرد گندم و شکر تصفیه شده، مانند نان سفید، انواع شیرینی و پاستا، سبب تحریک کیسه صفرا می شود. مصرف بیشتر غلات سبوس دار می تواند به کاهش مشکلات صفراوی کمک کند.
غذاهای بسیار اسیدی: از قبیل مرکبات، قهوه و سس گوجه فرنگی باعث التهاب و تحریک کیسه صفرا می شود. این روند باعث کند شدن فرایند هضم شده و تجمع اسید را در بدن افزایش می دهد.
گوشت های چرب: یکی از مقصران اصلی ابتلا به مشکلات صفراوی گوشت های چرب هستند. محصولات غنی از چربی های اشباع و کلسترول شامل محصولات حیوانی پرچرب و غذاهای فراوری شده مانند سوسیس، هات داگ، کره و … باعث ایجاد یا تشدید درد کیسه صفرا می شوند. این محصولات سبب افزیش عملکرد کیسه صفرا و افزایش تولید صفرا می شود که این فرآیند با التهاب صفرا و در نهایت درد شدید همراه است.
غذاهای سرخ شده: رژیم های غذایی سرشار از محصولات سرخ شده و با کلسترول بالا نیز منجر به التهاب و تحریک کیسه صفرا می شوند. تشکیل سنگ های صفراوی یکی دیگر از نتایج مصرف زیاد این غذاها است. روغن زیتون روغن سالم تری تلقی می شود زیرا نسبت به سایر روغن ها چربی اشباع نشده بیشتری دارد. همچنین میزان چربی اشباع شده روغن زیتون از کره کمتر است.
تخم مرغ نیم رو و چربی های حیوانی و چربی هایی مانند خامه و سس سالاد .
سوپ هایی که با خامه و شیر چرب درست شده اند.
همچنین در صورتی که بیماران نتوانند ادویه جات را تحمل نمایند بهتر است پرهیز گردد از میوه جات اوکادو ( Avocado ) – سیب کال و میوه های توتی ( Berries ).
به طور کلی باید از غذاهای سرخ شده: آجیل – زیتون- شوری ها ( از قبیل خیار شور ) ذرت بوداده و چاشنی ها ( Relishes ) پرهیز به عمل آورد .
درمان طبیعی سنگهای صفراوی
۱. آب سیب و سرکه سیب
این سخن طلایی که خوردن یک سیب در روز دکتر را از شما دور نگه میدارد، بیخودی معروف نشدهاست. سیب با خواص درمانی زیادی که دارد، میتواند سنگ صفرا را از بین ببرد. برای این منظور میتوانید آب سیب یا سرکه سیب بخورید. اسید مالیک موجود در سیب به نرم شدن سنگ کیسه صفرا کمک میکند و سرکه جلوی تولید کلسترول را توسط کبد میگیرد.
مواد لازم:
۱ لیوان آب سیب را به یک ۱ قاشق غذاخوری سرکه سیب اضافه کنید. خوب این دو را مخلوط کنید. این نوشیدنی را یک بار در روز بنوشید.
شما در واقع میتوانید به صورت دائمی سس سیب تازهی نپخته مخلوط با چغندر خام خرد شده و ۲ قاشق غذاخوری روغن زیتون و کمی آب لیموی تازه بخورید.
۲. آب گلابی
کیسه صفرای گلابی شکل میتواند با میوهای به شکل خودش تمیز شود- بله خودِ گلابی! اعتقاد بر این است که پکتین موجود در گلابی به سنگهای پر از کلسترول کیسه صفرا متصل میشود و به این شکل آنها از بدن خارج میشوند.
نصف لیوان آب داغ و نصف لیوان آب گلابی و عسل- ۲ قاشق غذاخوری را مخلوط کنید. این ترکیب را سه بار در روز بنوشید.
۳. آب ریشهی چغندر، خیار و هویج
استفاده از آب میوهها و سبزیجات عمدتا توسط درمانهای طبیعی سنتی برای سنگ کیسه صفرا توصیه میشوند. یکی از این نوشیدنیها که از ترکیب ریشهی چغندر، خیار و هویج تهیه میشود برای کیسه صفرا بسیار مفید است. چغندر نه تنها کیسه صفرا و کبدتان را تقویت و پاکسازی میکند، بلکه به پاکسازی روده بزرگ و خونتان نیز کمک میکند. خیار، به دلیل میزان آب بالایی که دارد، برای زدودن سموم کبد و همچنین کیسه صفرا عالی است؛ آب هویج که سرشار از ویتامین ث و دیگر مواد مغذی است نیز چنین تاثیری روی کبد و کیسه صفرا دارد.
یک عدد چغندر و یک عدد خیار و ۴ عدد هویج (متوسط)
آب هر سه را (خیار و هویج و چغندر) بگیرید. آنها را با هم ترکیب کنید.این ترکیب را روزی دو بار بنوشید. حتی میتوانید سیب، کرفس و زنجبیل به این ترکیب اضافه کنید تا بر فواید آن بیفزایید.
۴. گیاه خارمریم
خار مریم گیاهی دارویی از منطقهی مدیترانه است. این گیاه به عنوان یک درمان طبیعی سنتی برای سنگهای صفراوی و همچنین سمزدایی کبد به طور گستردهای استفاده میشود. خارمریم به کوچک شدن سنگ کیسه صفرا و از بین بردن درد مثانه کمک میکند. با اضافه کردن این گیاه به برنامهی غذاییتان از شر سنگ کیسه صفرا خلاص شوید. حالا چهطور باید از خارمریم استفاده کنیم؟ شما میتوانید پودر دانهی خارمریم را به چای، آبمیوه، سالاد، سبزیجات، همبرگر و خوراکیهای دیگری اضافه کنید. در اینجا دستور تهیهی چای خارمریم را میبینید.
برگ و دانههای خارمریم (حتی میتوانید از چای بستهبندی شده استفاده کنید) – ۱ قاشق چایخوری و ۱ عدد کیسهی پارچهای و ۱ فنجان آب داغ و عسل (اختیاری)
برگهای خرد شده و دانههای خارمریم را داخل کیسهی پارچهای بریزید.
کیسه را در آب گرم قرار دهید.
اجازه بدهید به مدت ۵ دقیقه در آب خیس بخورد.
اگر دوست دارید، عسل اصافه کنید.
۵. قاصدک
گیاه دارویی قاصدک از کبد شما حمایت میکند و به عملکرد کیسه صفرا کمک میکند. برگ قاصدک به افزایش دفع صفرا از کبد و در نتیجه زدودن سموم از آن و سوخت و ساز چربی کمک میکند. این گیاه همچنین برای تحریک کیسه صفرای تنبل موثر است. بنابراین، استفاده از قاصدک برای درمان سنگ کیسه صفرا منطقی به نظر میرسد. شما همیشه میتوانید برگهای سبزرنگ و ظریف قاصدک را به سالادتان اضافه کنید یا آنها را بخارپزکنید و بخورید. همچنین میتوانید چای قاصدک بنوشید. در اینجا دستورالعمل تهیهی چای قاصدک را میبینید:
برگهای قاصدک را در یک ظرف یا فنجان بریزید.روی آن آب داغ بریزید.در ظرف را بگذارید و اجازه بدهید به مدت ۵ دقیقه خیس بخورند.اگر دوست دارید کمی عسل به این چای اضافه کنید.این چای را دو یا سه بار در روز بنوشید.
اگر مبتلا به دیابت هستید، باید قبل از مصرف گیاه قاصدک، با پزشکتان مشورت کنید.
۶. نعناع
روغن نعناع برای هضم غذا مفید است، زیرا جریان صفرا و دیگر مایعات گوارشی را تحریک میکند. این گیاه همچنین شامل ترپن است، ترکیبی طبیعی که گفته میشود به از بین رفتن سنگ کیسه صفرا کمک میکند. چه چیزی بهتر از خوردن چای نعناع تهیه شده با برگ نعناع است. این گیاه کمکتان میکند اسپاسمها آرام شوند و درد شدیدتان کمی تسکین بیابد.
آب را بجوشانید.برگ نعناع را اضافه کنید. (در صورت که برگها تازه هستند، ابتدا خردشان کنید).شعله را خاموش کنید، در ظرف را بگذارید و اجازه بدهید نعناع به مدت ۳ تا ۵ دقیقه در آب بماند.ترکیب را صاف کنید و در صورت تمایل به آن عسل اضافه کنید. بهتر است این چای را بین وعدههای غذاییتان بنوشید.
۷. اسفرزه
برنامهی غذایی دارای فیبر بالا برای درمان سنگ کیسه صفرا بسیار ضروری است. در حالی که باید وعدههای غذاییتان سرشار از فیبر و ویتامینها، به خصوص ویتامین ث باشد، میتوانید اسفرزه را نیز به عنوان درمانی برای سنگ صفرا مصرف کنید. این گیاه منبع بسیار خوبی از فیبرهای محلول است که به کلسترول در صفرا متصل شده و از تشکیل سنگ کیسه صفرا جلوگیری میکند. اسفرزه همچنین مانع از یبوست میشود. یکی دیگر از علل تشکیل سنگ کیسه صفرا یبوست است.
اسفرزه را به آب اضافه کنید.
خوب مخلوط کنید و بلافاصله بنوشید.
این نوشیدنی را شبها قبل از رفتن به رختخواب بنوشید.
۸. آب لیمو
آب لیمو نیز درست مانند سرکه مانع از این میشود که کبد کلسترول بسازد. به طور کلی آب مرکباتی از این دست چنین عملکردی دارند. بنابراین میوههای خانوادهی مرکبات را به میزان زیاد بخورید اما فراموش نکنید که آب لیمو را به طور روزانه مصرف کنید. میتوانید خیلی راحت آب نیمی از یک لیمو را به یک لیوان آب اضافه کنید و آن را دو یا سه بار در روز بنوشید. به جای این ترکیب، میتوانید درمان آیورودای زیر را با استفاده از آب لیمو انتخاب کنید تا سنگ کیسه صفرایتان را از بین ببرید.
روغن زیتون، آب لیمو و پورهی سیر را با هم مخلوط کنید.این مخلوط را هر روز صبح با معده خالی بخورید. این کار را حداقل به مدت ۴۰ روز ادامه دهید.
منبع:salamatnews.com